Электр токи ва уни тавсифловчи катталиклар
Режа:
1. Электр токи хакида умумий маълумотлар.
2. Ўзгармас ва ўзгарувчан ток.
3. Токниннг турли кийматлари.
4. Ўзгарувчан токнинг фазаси.
Маълумки, ҳар қандай ўтказгичда тартибсиз ҳаракатланувчи зарядланган зарралар
мавжуд. Бу зарралар металл ўтказгичларда эркин электронлардан, электролитларда
ионлардан, газларда эса ион ва электронлардан иборат. Ўтказгичга кучланиш берилганда
ўтказгичда электр майдон ҳосил бўлади. Натижада тартибсиз ҳаракатланаётган зарядлар
шу майдон таъсирида ўтказгичнинг бир томонига қараб кўча бошлайди. Бунда ўтказгичда
электр токи пайдо бўлди деб айтамиз. Демак, э л е к т р т о к и деганда ўтказгичда
зарядланган заррачаларнинг бир томонга йўналтирилган ҳаракатини тушунар эканмиз.
Ток йўналиши: Ток йўналиши шу ўтказгичда ҳосил қилинган электр майдони
йўналишига боғлиқ. Т о к й ў н а л и ш и қилиб (шартли равишда) занжирнинг ташқи
қисмида манбанинг мусбат қутбидан манфий қутбига томон зарядланган зарралар
йўналиши қабул қилинган. Бунда гўё мусбат зарядлар ҳаракатланади деб фараз қилинади.
Холбуки, металл ўтказгичларда ток эркин электронлар ҳаракати натижасида ҳосил
бўлади. Электронлар эса занжирнинг ташқи қисмида манбанинг манфий қутбидан мусбат
қутбига томон ҳаракатланади, чунки улар манфий зарядланган зарралардир.

REFERAT.MUSTAQIL  ISHI 13  VAROQ