Induksiya va o’zaro induksiya

          Ersted elektr tok magnit maydonni vujudga keltirishini aniqlangandan so‘ng, ko‘pchilik olimlar teskari  effektni qidira boshlashdi, ya’ni magnit maydon elektr tokni vujudga keltirmasmikan, degan savolga javob qidira boshlashdi.

1831 yilda inglis fizigi Faradey ko‘p yillik tadqiqotlar natijasida elektromagnit induksiya hodisasini ochish sharafiga muyassar bo‘ldi. O‘ magnit maydonda bajarilgan mexanik ish hisobiga elektr tokini olish mumkinligini isbotlab, hozirgi zamon elektrotexnikasiga asos soldi.

Faradeyning elektromagnit induksiya hodisasiga bag‘ishlangan tajribalarini ko‘rib chiqamiz.

1. Agar magnit berk kontur g‘altagi ichiga kiritilsa yoki chiqarilsa (1-rasm), shu magnit kiritilayotgan va chiqarilayotgan paytida berk konturda tok hosil bo‘ladi, bu tok induksion tok deyiladi. Agar magnitni g‘altakka kirita boshlasak – galvanometr strelkasi bir tomonga, agar magnitni g‘altakdan chiqara boshlasak, strelka boshqa tomonga og‘adi. Binobarin, induksion tok yo‘nalishi magnit harakatining yo‘nalishiga qarab o‘zgaradi.